overgangscriteria

Overgangscriteria

Groep 1 en 2

Algemeen

In principe doubleren er geen kinderen in groep 1. De kinderen die in het najaar in groep 1 komen worden in de loop van het schooljaar uitvoerig besproken. De school garandeert een ononderbroken ontwikkeling. Voor deze leerlingen geldt dat doorstroom naar groep 2 uitsluitend plaatsvindt als de leerling voldoende toegerust is voor het aanbod in groep 2. Dit geldt dan niet als doublure. Zie ook ‘Beleid najaarskinderen groep 1-2’.

Bij twijfel bij overgang van groep 2 naar groep 3 wordt op basis van onderzoek en observaties de beslissing genomen of een leerling beter gebaad is bij doublure groep 2 of overgang naar groep 3 met zorg (in een enkel geval kan een leerling bij voorbaat al beter gebaad zijn bij extra leertijd groep 3 i.t.t. verlengde kleuterperiode) .

Cognitieve ontwikkeling

De CITO-toetsen Ordenen, Ruimte&Tijd en Taal voor Kleuters worden afgenomen in groep 1 en 2 (M-toets). Bij de uitvallers (D/E-leerlingen) wordt ook de E-toets afgenomen. Alle kinderen worden na toetsing besproken.

• Voldoende profiel: Cito A - B - C-score
• Twijfelachtig profiel: lage C-scores in combinatie met één D of E-score
• Onvoldoende profiel: meerdere D - E-scores

Observatie lijsten taal en rekenen

Als de ontwikkelingen in de observatielijsten niet op het gewenste niveau zijn, kan besloten worden tot doublure.

Sociaal emotionele ontwikkeling: d.m.v. Bosos ontwikkelingsvolgsysteem

Het betreft observaties m.b.t. sociaal gedrag en werkhouding.
Gelet wordt op:

• Het kind is voldoende zelfverzekerd
• Het kind kan voldoende geconcentreerd werken
• Het kind heeft voldoende interesse voor ontwikkelingsmateriaal/spel van groep 1/2
• Het kind heeft voldoende interesse voor het verwerken van werkbladen van groep 1/2
• Het kind speelt met leeftijdgenootjes.

Motorische ontwikkeling: d.m.v. Bosos ontwikkelingsvolgsysteem

• De ontwikkeling van de grove motoriek is voldoende (te denken valt aan klimmen, klauteren, huppelen, hinkelen, met grote bal gooien, vangen)
• De ontwikkeling van de fijne motoriek is voldoende ( te denken valt aan ontwikkeling van technieken als knippen, plakken, scheuren, en de voorbereiding op het schrijven zoals: pengreep, sturen van potlood en inkleuren).  

Beleid najaarskinderen in groep 1-2

Inleiding
De tijd die kleuters in groep 1/2 doorbrengen kan sterk verschillen. Zo ´kleuteren´ de voorjaarskinderen doorgaans 2,5 jaar. De najaarskinderen doorlopen hun kleuterperiode in ofwel bijna drie jaar, ofwel anderhalf jaar. In dit beleid gaan we dieper in op de najaarskinderen. Wanneer kies je ervoor een leerling na anderhalf jaar naar groep 3 te laten gaan en wanneer kies je voor een kleuterperiode van bijna drie jaar?

Bij de beslissing of een kind wel of niet doorstroomt naar een volgende groep wordt altijd zorgvuldig gekeken naar de ontwikkeling van de leerling. Er wordt hierbij uitgegaan van de aandachtsgebieden zoals beschreven in ons leerlingvolgsysteem voor de groepen 1-2. Een ononderbroken leerproces is hierbij ons uitgangspunt en niet de kalenderleeftijd. De inspectie geeft aan dat kinderen in beginsel binnen een tijdvak van 8 aaneensluitende jaren het primair onderwijs doorlopen. Het ontwikkelingsproces en het welbevinden van kinderen mag niet verstoord worden.

Als school hanteren wij een voorzichtig en zorgvuldig beleid rond deze groep van najaarskinderen. De keuze voor verkorting of verlenging wordt duidelijk gemotiveerd en beargumenteerd. Bij het nemen van een dergelijke beslissing zijn de groepsleerkracht(en), de ouders en de IB’er betrokken.

Bij twijfel of een verschil van mening wordt de directeur ingeschakeld. Hij heeft de eindverantwoordelijkheid en neemt de eindbeslissing.

Praktische invulling

Groep 1
Wanneer najaarskinderen instromen in groep 1 worden ze zorgvuldig geobserveerd door de leerkracht. Hierbij gebruikt de leerkracht de observatielijsten van het leerlingvolgsysteem. Indien in januari het vermoeden bestaat dat deze kinderen eventueel versneld doorstromen naar groep 2 nemen zij deel aan de Cito-toetsen die afgenomen worden in januari. Najaarskinderen die voor deze toetsen een A of hoge B-score behalen kunnen wellicht na de zomervakantie doorstromen naar groep 2. Dit gebeurt in overleg met ouders, leerkracht en de IB’er.

Groep 2
Indien een leerling doorstroomt naar groep 2 betekent het niet dat deze leerling het jaar daarop ook automatisch doorstroomt naar groep 3. In groep 2 wordt bepaald of verlenging of verkorting plaatsvindt. Hierbij zijn voornamelijk de volgende kindkenmerken van belang:

• zelfstandigheid
• taakgerichtheid
• sociaal-emotionele ontwikkeling
• motorische ontwikkeling
• cognitieve ontwikkeling

We streven ernaar om al rond maart een definitieve keuze te maken voor wel of niet versneld doorstromen (met een uiterlijke doorloop naar juni). Indien een leerling niet vervroegd doorstroomt naar groep 3 is er geen sprake van doubleren.

Kleuterverlenging
De najaarskinderen die niet in aanmerking komen voor een versnelde doorstroom naar groep 3 (en dus langer dan 2,5 jaar in de kleutergroep verblijven) krijgen, indien nodig, extra aanbod op het gebied van het voorbereidend lezen en rekenen. Fonologisch bewustzijn, opbouwen van letterkennis en cijferkennis staan hierbij centraal. Voor deze leerlingen wordt een aanbod geformuleerd in het reguliere groepsplan.

Vervroegd doorstromen naar groep 3
Voor kinderen die in het najaar geboren zijn en bovengemiddeld goede resultaten behalen is er de mogelijkheid om korter dan 2 jaar in groep 1-2 te verblijven. We laten de keuze voor verkorting of verlenging afhangen van de doorgaande ontwikkeling van het kind. We spreken dit met de ouders van deze leerling door. Het uitgangspunt is wel dat deze leerling opvalt door de goede resultaten op reeds jonge leeftijd.

Wanneer ‘najaarskinderen uit groep 2’ hoog scoren op de Cito-toetsen (A-score), duidelijk toe zijn aan leren lezen en taakgericht werken, kan de overgang naar groep 3 overwogen worden. Ook moet duidelijk zijn dat deze leerlingen de overgang naar groep 3 ook sociaal-emotioneel aankunnen. Er moet voldoende zelfvertrouwen en zelfbeeld zijn opgebouwd. Het egocentrisch denken moet plaats gemaakt hebben voor ‘meer op anderen gericht zijn’. Sommige kinderen uit deze doelgroep zijn cognitief verder ontwikkeld dan sociaal-emotioneel.
De leerkracht van groep 3 krijgt hierover informatie van de leerkracht van groep 2. Er worden punten opgesteld om aandacht te besteden aan deze ontwikkelingsaspecten in groep 3. Met name de schrijfmotoriek en spel- en bewegingsbehoefte van de jonge leerling kan verschillen van oudere leerlingen. Verder moeten deze leerlingen toe zijn aan het gerichte leren en complexere taken aan kunnen.

Prof. Dr. S. Goorhuis-Brouwer (2005) omschrijft deze ‘schoolrijpe kinderen’ als volgt:
Een schoolrijp kind

• is trots op zichzelf
• kan zich aan de regels houden
• kan in een groep functioneren
• kan aandachtig luisteren naar instructies
• kan aandachtig aan een werkje bezig zijn
• heeft beheersing over de fijne en grove motoriek
• kan een logisch opgebouwd verhaal navertellen

Communicatie met ouders
Vanaf het moment dat leerlingen in groep 1 instromen zijn ouders door de leerkracht op de hoogte gebracht van het feit dat hun kind een najaarskind is. Ouders zijn ervan op de hoogte dat deze leerling zorgvuldig wordt gevolgd om te kunnen bepalen of er tot versnelling of verlenging zal worden overgegaan. Bij najaarskinderen vinden gerichte gesprekken met ouders plaats. Deze gesprekken worden vastgelegd in Parnassys. Indien mogelijk vallen deze gesprekken binnen de huidige momenten van rapportagegesprekken. Indien meer tijd nodig is wordt er een aparte afspraak met ouders gemaakt.
Argumenten van de ouders worden serieus meegenomen in de overweging van de leerkracht. De IB’er is altijd op de hoogte van de vorderingen van de leerlingen en overlegt met de leerkracht over de definitieve beslissing. Of de IB’er ook daadwerkelijk aanwezig zal zijn bij de oudergesprekken is per leerkracht en situatie verschillend.

Samengevat
Voor ieder kind wordt een individuele afweging gemaakt bij de overgang naar de volgende groep. Het beleid van de school bepaalt wie er in aanmerking komt voor de vervroegde doorstroming. Overleg met de ouders ondersteunt die beslissing. De eindbeslissing blijft in handen van de directie van de school.  

Groep 3 t/m 8

De rapportgegevens zijn enerzijds gebaseerd op leerkrachtobservaties en methodegebonden toetsen en anderzijds op de methode-onafhankelijke toetsen van Cito. De leerlingen worden gedurende de gehele schoolloopbaan individueel gevolgd op de diverse vakgebieden middels de methode-onafhankelijke Cito-toetsen. Indien er een discrepantie is tussen de Cito-uitslagen en methode gebonden toetsen dan volgt er uitleg (tijdens bv. rapportageavond) door de leerkracht.

Doublures vanaf groep 6 vinden alleen plaats in uitzonderlijke gevallen.

Groep 3:

Voldoende profiel: Cito A - B - C-score / methode gebonden toetsen zijn voldoende/goed Beheerst AVI 2 of meer

Twijfelachtig profiel: AVI 1 + lage C-scores in combinatie met één D of E-score in M toets en /of E toets van vorig jaar

Onvoldoende profiel: Meerdere D - E-scores in combinatie met AVI 1 of lager / onvoldoende resultaten bij methode gebonden toetsen.

Groep 4:

Voldoende profiel: Cito A - B - C-score / methode gebonden toetsen zijn voldoende/goed Beheerst AVI 4 of meer

Twijfelachtig profiel: AVI 3 of lager + lage C-scores in combinatie met één D of E-score in M toets en /of E toets van vorig jaar.

Onvoldoende profiel: Meerdere D - E-scores in combinatie met AVI 3 of lager / onvoldoende resultaten bij methode gebonden toetsen.

Groep 5:

Voldoende profiel: Cito A - B - C-score / methode gebonden toetsen zijn voldoende/goed Beheerst AVI 6 of meer

Twijfelachtig profiel: AVI 5 of lager + lage C-scores in combinatie met één D of E-score in M toets en /of E toets van vorig jaar.

Onvoldoende profiel: Meerdere D - E-scores in combinatie met AVI 5 of lager / onvoldoende resultaten bij methode gebonden toetsen.

Groep 6 t/m 8:

Voldoende profiel: Cito A - B - C-scores/ methode gebonden toetsen zijn voldoende - goed

Twijfelachtig profiel: lage C-scores in combinatie met één D of E-score in M toets en/of E toets van vorig jaar.

Onvoldoende profiel: Meerdere D - E-scores / onvoldoende resultaten bij methode- gebonden toetsen.

EXTRA:

Bij het twijfelachtige profiel kunnen de volgende factoren meewegen:

• Leeftijd
• Postuur
• Lichamelijke conditie (o.a. snel moe?)
• Schoolloopbaan (bv. steeds twijfelachtig over)
• Relaties (heeft de leerling vriendjes in de groep, komt hij bij doublure bij een jonger broertje/zusje)
• Sociaal emotionele ontwikkeling
• Werkhouding ( w.o. ook motivatie en faalangst)
• Interesse
• Gezinssituatie
• Schoolorganisatie (grote/kleine groep, rustige/drukke groep e.d.)
• Evt. aanwezige onderzoeksgegevens
• Mening van de ouders
• Rapport  

Verwijzing na groep 7 naar het voortgezet onderwijs.

• Wanneer een ll al een heeft gedoubleerd en zijn prestaties onder niveau blijven.
• Wanneer de ll. zodanige gedragsproblemen vertoont dat het raadzaam is hem te verwijzen.
• Wanneer het duidelijk is dat een ll. qua leeftijd en gedrag de basisschool is ontgroeid.
• Wanneer een ll. niet optimaal leerbaar is.

Overgang van groep 8 naar het voortgezet onderwijs.

• Dit gebeurt d.m.v. advies van de school.
• D.m.v. Drempelonderzoek.

Doublure in groep 8 is alleen zinvol als door omstandigheden de ll. dat jaar onder zijn/haar niveau heeft gepresteerd

• in principe geen doublure in de bovenbouw na groep 6
• in principe geen doublure in groep 1, indien een kind geplaatst kan worden in een combinatiegroep 1-2; in geval van twijfel wordt een door de IB-ers opgestelde verklaring ondertekend door de ouders, waarin wordt aangegeven wat de verwachtingen zijn t.a.v. de ontwikkeling van het kind, de inzet van de school en de inzet van de ouders.

Advies in groep 7 m.b.t. VO

Advisering is gebaseerd op:

• werkhouding
• LVS CITO
• Observaties
• interne rapportage
• info vorige leerkracht